Bilindiği üzere insanlarda astım ve akciğer enfeksiyonu gibi solunumsal semptomlara neden olabilen kükürt emisyonları (SOX) su ile tepkimeye girerek asit yağmurlarının oluşumuna neden olarak ekinlerin, ormanların ve denizlerin asitlenmesine yol açabilmektedir.
Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL) Ek VI uyarınca gemi kaynaklı hava kirliliğinin azaltılmasına yönelik olarak 01.01.2020 tarihinden itibaren gemilerde kullanılan yakıtlardaki kükürt limiti %0,5 ile sınırlandırılarak tüm dünyada ve ülkemizde bu sınırlamalar uygulanmaya başlanmıştır. Kükürt Emisyon Kontrol Alanlarında (SOX ECA) ise yakıttaki kükürt içeriği sınırı %0,1 olarak uygulanmaktadır.
Mevcut durumda, Ülkemiz limanlarında yakıtların kükürt içeriği denetimleri gelen gemilerin yakıt analiz raporlarının ve gemi kayıtlarının incelenmesi ile yapılmaktadır. Ancak yapılan denetimlerde şüphe olması durumunda yakıt numuneleri alınmakta ve akredite laboratuvarlara gönderilmektedir. Bu şekilde yapılan denetimlerde zaman kaybını engellemek ve etkin bir denetim gerçekleştirmek üzere Avrupa Birliği ile yaptığımız işbirliği çerçevesinde gemi üzerinde doğrudan yakıt analizi yapabilecek 10 adet portatif ölçüm cihazı temin edilmiş ve Liman Başkanlıklarımızın kullanımına tahsis edilmiştir. Yeni cihazlarımızla birlikte mevcut denetimlerin daha etkili yürütülmesi planlanmaktadır.
Bu kapsamda, gemilerden kaynaklanan kükürt emisyonlarının sınırlandırılması, hava kirliliğinin insan ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması ve temiz bir çevrenin oluşturulması amacıyla Bakanlığımızca “Gemi Yakıtlarında Kükürt İçeriğinin Tespitine Yönelik Denetim Yönergesi” yayımlanmıştır. Yönerge ile Liman Başkanlıkları idari sorumluluk sahalarında demirleyen veya kıyı tesisine yanaşan gemilerin yakıtlarının uygunluklarının ne şekilde denetleneceği ayrıntılı şekilde değerlendirilmiştir.
Limanlarımıza gelen gemilerden şüphe edilenlerin yakıt içindeki kükürt oranı anlık olarak gemide ölçülüp karar verilebilecek olup denetim sistemimizi güçlendiren bu durum limanlarımıza gelen gemiler için caydırıcı bir unsur olacaktır. Denetim sonucunda yüksek kükürtlü yakıt bulunması durumunda yakıt numunelerinin akredite bir laboratuvarda teste gönderilmesi sağlanacak sonucuna göre söz konusu yakıtın liman içinde kullanımı yasaklanarak kirlilik oluşması engellenecektir.
Bununla birlikte, Barselona Sözleşmesi’ne taraf olan ülkeler tarafından ülkemizin ev sahipliğinde Antalya’da 07-10 Aralık 2021 tarihleri arasında düzenlenen 22. Taraflar Toplantısı (COP22) süresince tartışılan “Akdeniz ve Ege Denizi’nin SOX ECA bölgesi ilan edilmesi” hakkındaki öneri IMO MEPC 78 toplantısında gündeme getirilmiş ve öneri onaylanmıştır. 1 Temmuz 2025’ten itibaren de yürürlüğe girmesi beklenen uygulama ile birlikte gemi kaynaklı emisyonların azaltılması hedefleri doğrultusunda Akdeniz’e kıyıdaş devletler tarafından denetimlerin artarak devam edeceği değerlendirilmektedir.
